Khi hoạt động, chiếc xe phải chịu rất nhiều tác động từ các yếu tố trong và ngoài môi trường. Khi động cơ nóng lên, hệ thống làm mát bắt đầu nhiệm vụ giảm độ nóng của động cơ. Nếu nhiệt lượng không được giảm xuống sẽ tác động rất lớn đến động cơ. Để hiểu rõ hơn về vai trò và những vấn đề xung quanh hệ thống làm mát, bạn theo dõi bài viết nhé!
Hệ thống làm mát từ dầu
Sử dụng dầu trong hệ thống làm mát đang được sử dụng phổ biến trên các dòng xe hiện nay. Nó còn được gọi với cái tên khác là làm mát bằng két nhớt. Kiểu làm mát này thường sử dụng cho một số dòng xe Naked bike, Sportbike cỡ nhỏ.
Về nguyên lý hoạt động
Két nhớt thường được đặt cạnh hệ thống tản nhiệt bằng gió. Hệ thống bôi trơn bằng dầu nhớt sẽ kiêm nhiệm cả chức năng làm mát. Nhớt trong động cơ sẽ được bơm đến các chi tiết máy theo vòng tuần hoàn khi xe hoạt động. Động cơ sẽ nóng dần làm giảm công suất động cơ xuống nếu xe hoạt động lâu. Vậy nên, nhà sản xuất thiết kế két nhớt đặt trước xe tận dụng gió tự nhiên làm giảm nhiệt cho nhớt.
Ưu điểm
Tận dụng gió tự nhiên để làm mát cho nhớt rất hữu ích. Vừa tiết kiệm được lượng nhiên liệu và giảm nhiệt cho dầu nhớt. Dầu nhớt được giảm nhiệt sẽ giúp cho động cơ hoạt động ổn định hơn. Hạn chế dầu nhớt quá nóng ảnh hưởng đến các chi tiết bên trong động cơ.
Nhược điểm
Để lắp két nhớt đòi hỏi hệ thống bơm nhớt phải mạnh mới đủ áp lực đẩy nhớt lên két. Đồng thời mới đủ sức đưa nhớt đi đến các chi tiết máy bên trong động cơ. Sử dụng hệ thống làm mát từ nhiên liệu dầu cũng dễ dẫn đến kẹt đường nhớt. Nguyên nhân là vì mạt sắt trong các chi tiết máy lắng đọng trong dầu nhớt. Điều này dễ làm hỏng xy-lanh, đầu quy lát.
Hệ thống làm mát nước
Hệ thống làm mát két nước hay còn gọi nhanh là làm mát bằng dung dịch. So với các loại hệ thống làm mát còn lại thì đây là hệ thống hiện đại, hoàn chỉnh nhất. Kiểu làm mát này thường chỉ được trang bị ở các dòng xe đua, xe phân khối lớn… Nhưng hiện nay một số dòng xe tay ga cao cấp cũng đã sở hữu hệ thống làm mát này.
Nguyên lý hoạt động
Dung dịch làm mát sẽ được bơm qua vỏ động cơ, đi ra két nước để tỏa nhiệt ra ngoài.
Một lượng công năng của động cơ sẽ dùng để bơm nước làm mát vào bên trong bề mặt xy lanh. Nước sau khi làm mát bề mặt xy-lanh sẽ được đẩy ra ngoài qua ống dẫn đến két tản nhiệt. Tại đây, mạch nước làm mát sẽ được làm mát tại két tản nhiệt nhờ quạt hút gió. Sau đó, được đưa về két nước làm mát để tiếp tục làm mát xy-lanh, quy trình cứ tiếp diễn.
Ưu điểm
Hệ thống làm mát từ nước cho khả năng làm mát tốt. Đáp ứng được yêu cầu của các dòng mô tô có công suất lớn, cấu tạo phức tạp. Nó cũng đáp ứng được các dòng xe tay ga thường xuyên hoạt động ở những cung đường đông đúc.
Nhược điểm
Động cơ sử dụng két nước trong hệ thống làm mát cần có cấu tạo phức tạp. Nó cũng yêu cầu người dùng thường xuyên kiểm tra, bảo dưỡng và châm thêm nước. Ngoài ra, việc bố trí vị trí két nước làm mát cũng ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ chiếc xe. Dễ hiểu vì sao những chiếc cruiser phong cách cổ điển thường sử dụng tản nhiệt bằng nhớt và gió.
Hệ thống làm mát từ không khí
Hệ thống làm mát từ nguồn không khí hay còn gọi là làm mát bằng gió. Đây là hệ thống làm mát đơn giản nhất, nguyên thủy nhất trong các loại hệ thống làm mát. Hiện nay, kiểu làm mát này vẫn còn được sử dụng nhiều trên các dòng xe cấu tạo đơn giản.
Nguyên lý hoạt động
Là hệ thống làm mát có cấu tạo nguyên thủy nên nguyên lý hoạt động của nó cũng rất đơn giản. Sử dụng không khí để làm động cơ. Toàn bộ quá trình nạp – nén – đốt cháy và xả sẽ khiển động cơ nóng đến khoảng 600 độ C. Còn nhiệt độ không khí chỉ khoảng 15 – 30 độ C nên các nhà sản xuất đã nghĩ ra cách làm mát này. Có hai loại làm mát bằng không khí gồm: gió cưỡng bức và không khí tự nhiên.
Làm mát bằng gió cưỡng bức
Năng lượng từ động cơ làm quạt gió hoạt động, hút không khí mát từ bên ngoài vào hệ thống. Không khí mát này sẽ làm mát động cơ và đi ra ngoài sau khi đã bị nóng lên. Hệ thống làm mát này thường được sử dụng trên xe số và xe ga.
Làm mát bằng gió tự nhiên
Kiểu làm mát này thường được thấy trên các dòng xe cruiser của ông trùm Harley-Davidson. Nếu như làm mát trên phải cần quạt hút gió thì kiểu làm mát này rất đơn giản. Chỉ cần để bề mặt ngoài động cơ tiếp xúc trực tiếp với luồn không khí là được. Kiểu làm mát này chỉ áp dụng trên động cơ V, động cơ có xy-lanh thẳng hàng và “lộ thiên”.
Ưu điểm
Xe sử dụng hệ thống làm mát từ không khí sẽ dễ sửa chữa, bảo dưỡng, giá thành rẻ. Rất thích hợp với các dòng xe động cơ V, xy-lanh đơn, xy-lanh xếp thẳng hàng. Vì nó được tối ưu hơn về thiết kế của xe so với các kiểu làm mát khác.
Nhược điểm
Vì thiết kế hốc hút gió để tối ưu lượng gió làm mát cho động cơ nên nó rất ồn ào khi xe vận hành. Với những xe sử dụng hệ giống làm mát bằng gió cưỡng bức còn gây ra tiếng ồn lớn hơn.
Với dòng xe sử dụng động cơ V-Twin, phân khối lớn thì nó kém hiệu quả, nhanh nóng động cơ. Ngoài ra, vì tác dụng của làm mát bằng không khí thấp nên đòi hỏi chất liệu động cơ phải tốt. Chất liệu phải chịu được nhiệt độ cao, không bị mài mòn vì vậy nên chi phí chế tạo cao. Bạn hiểu phần nào vì sao các dòng xe cruiser có giá rất đắt rồi chứ.
Trên đây là những chia sẻ về hệ thống làm mát của động cơ. Bạn thích hệ thống làm mát nào nhất, chia sẻ cùng mọi người nhé!
